In deze nieuwsbrief:

• Staat van de Uitvoering 2025: een toekomstperspectief
• Community Digitalisering en Rechtsstaat
• Schrijf je in voor de masterclass Volwassen Digitale Overheid in september 2025

En natuurlijk de:

• Nieuwsselectie van augustus

Maandag 8 september werd wederom de Staat van de Uitvoering uitgereikt. De Staat van de Uitvoering is een document van de gezamenlijke uitvoeringsorganisaties aan de Tweede Kamer. Daarin brengen deze organisaties slepende problematiek aan het licht die ten grondslag ligt aan de problemen zoals die eerder door de Tijdelijke Commissie Uitvoeringsorganisaties (TCU) en de Parlementaire enquêtecommissie Fraudebeleid en Dienstverlening naar voren werden gebracht. De ambitie is om de waan van de dag te ontstijgen en mede daarom keert de Staat van de Uitvoering, sinds de eerste editie in 2022, jaarlijks terug. Abdeluheb Choho reikte als voorzitter een speciale editie uit aan de vice-voorzitter van de Tweede Kamer Tom van der Lee. In deze speciale editie kijkt de Staat van de Uitvoering vanuit de toekomst: hoe kan de publieke dienstverlening er in 2035 uitzien? Maar uiteraard gaat deze publicatie ook in op de standen van de verschillende uitvoeringsorganisaties.

Met de verkiezingen in zicht gingen bij de presentatie vier kandidaat-Kamerleden in debat over de uitvoering. Debat is daarbij een groot woord. De kandidaten (CDA, D66, NSC en GroenLinks-PvdA) waren vrij eensgezind over het belang van meer aandacht voor de uitvoering, uitvoerbaarheid, vereenvoudiging, luisteren naar experts en niet beloven wat niet kan. Eén kandidaat, tevens huidig Kamerlid Belastingen en Toeslagen voor NSC, reflecteerde tegelijk op de dynamiek in de Kamer die daar tegenin werkt. Hij ervoer in zijn eerste maanden als Kamerlid hoe hij voor het blok werd gezet om ofwel voor ofwel tegen een wetsvoorstel als geheel te stemmen.

Voorafgaand aan de opening van het academisch jaar organiseerde de Open Universiteit een Kennisfestival onder de titel "Digitalisering en Ai in de zorg en publieke sector". De bijeenkomst was de aftrap voor een nieuwe Community Digitaliering en Rechtsstaat, waarin de universiteit professionals wil samenbrengen op dit thema. 

• 1 september - De kamercommissie Digitale Zaken boog zich deze week over de in juni verschenen Nederlandse Digitaliseringsstrategie. 
• 28 augustus - De inspectie overheidsorganisatie en Erfgoed onderzocht bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer, de Nederlandse Zorgautoriteit, de Douane en Rijkswaterstaat of zij 'op hoofdlijnen' voldoen aan de Archiefwet 1995
• 25 augustus - Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties rapporteert hoge (96,3%) tot zeer hoge (99,9%) betrouwbaarheidsscores van de koppelingen tussen gegevens in het stelsel van in basisregistraties.
• 19 augustus - De rechtbank Gelderland oordeelde dat gemeenten bij het indienen van een Wet Open Overheid (WOO) verzoek niet mogen eisen dat de aanvrager inlogt met DigiD. Ook mogen indieners niet verplicht worden voorvragen in te vullen op een e-formulier. Het proefproces was aangespannen door SPOON, expertisecentrum voor WOO verzoeken.
• 16 augustus - Pieter Omtzicht vraagt via platform X aan de politie om in hun 'handreiking voor het herkennen van complotdenken' de toeslagenaffaire niet te noemen.
• 15 augustus - Het Openbaar Ministerie lag enkele weken plat als gevolg van een actief misbruikte kwetsbaarheid in Citrix-Netscaler. Het was niet de enige organisatie die gebruik maakt van Citrix. In een artikel in Binnenlands Bestuur spreken meerdere deskundigen zich uit voor een 'Citrix-loze' toekomst. Al schort er ook het nodige aan de kant van het gedrag van de gebruikers.
• 13 augustus - Het CBS en de Kamer van Koophandel hebben de SBI-codes up-to-date gemaakt. Die code legt vast welke zaken een bedrijf doet. Eens in de 15 jaar worden de codes herzien en dat kan voor ondernemers grote gevolgen hebben, bijvoorbeeld bij het aanvragen van vergunningen en subsidies.
• 13 augustus - NORA is de afkorting voor Nederlandse Overheid Referentie Architectuur. Zij stellen onder meer het kader voor inrichting en werking van de digitale overheid in 2030. In juli publiceerden ze de Handreiking Ontwikkeling en Beheer van Mobiele Apps.
• 12 augustus - De Belastingdienst weigerde het verzoek van een klant om de broncode van het BTW systeem openbaar te maken. Deze stapte naar de rechter, die oordeelde dat staatssecretaris van Oostenbrugge onvoldoende goed beargumenteerde waarom niet.
• 31 juli - Deborah Price, sociaal gerontoloog en deputy director van de UK Data Service pleit, gezien politieke ingrepen in data services in de Verenigde Staten, voor grotere aandacht voor het bewaren en behouden van data en data services. Bijvoorbeeld via het ondersteunen van organisaties als het Data Rescue Project. Zie ook dit rapport over de staat van federale data in de VS.

AI Chatter

• 29 augustus - Staatssecretaris van Marum publiceert antwoorden op Kamervragen van de commissie Digitale Zaken naar aanleiding van het in april gepubliceerde Overheidsbrede standpunt generatieve ai.
• 27 augustus - Een inventarisatie van bij de Rijksoverheid in gebruik zijnde algoritmen leverde slechts 13 'hoog-risico-AI systemen' op. Dat is van belang in verband met de Europese AI-wet. 250 van in totaal 370 systemen worden gerekend tot de categorie 'impactvol'. Het MONOcam-systeem van de politie is bijvoorbeeld ondergebracht in deze categorie.
• 27 augustus - IT securitybedrijf ESET kwam de eerste generative AI ransomware tegen. De 'proof of concept' is Promptlock genoemd. Het is onafhankelijk van het operating system van het doelwit en kan zelfstandig aangepaste (kwaadaardige) scripts uitvoeren.
• 25 augustus - Staatssecretaris van Marum stuurt het aan de Europese Commissie aangeboden non-paper inzake de Nederlandse visie op cloudsoevereiniteit naar de Tweede Kamer.
• 14 augustus - Persbureau Reuters onthult een intern document over de AI-regels van Meta. Daarin zou onder meer staan dat het is toegestaan dat de chatbot in gesprekken met kinderen zegt dat ze een aantrekkelijk lichaam hebben. Meta weigert het document openbaar te maken, zegt dat men dit niet had mogen toestaan en dat het document herzien wordt.
• 13 augustus - MONOcam is een systeem waarbij een algoritme uit camerabeelden afleidt dat een autobestuurder onder het rijden een smartphone vasthoudt. Na deze selectie komen er nog twee politie-agenten aan te pas voordat er een boete wordt uitgeschreven. Promovenda Isabelle Donatz-Fest concludeert: "Dit is hoe een verantwoorde inzet van algoritmes moet werken."
• 8 augustus - Naarmate het gebruik van ai chatbots voor het beantwoorden van complexe vragen toeneemt wordt het des te belangrijker dat de data waaruit antwoorden gegenereerd worden betrouwbaar zijn. In een paper voor de World bank wordt toegelicht hoe de noodzakelijke stap van open data naar 'ai-ready' data er vanuit het perspectief van ontwikkelingshulp uit kan zien.
• 2 augustus - In een artikel in de Financial Times stelt Maha Hosain Aziz dat artificial intelligence het gat vult van de terugtrekking van Amerikaanse ontwikkelingshulp. En dat is niet alleen goed nieuws.
• 1 augustus - Politicologen Henry Farrell en Hahri Han pleiten in een essay voor een bredere onderzoeksagenda naar ai en democratie dan de nu dominante vraag: "how to apply AI techniques to make sortition and deliberation better."

Dit jaar organiseert Stichting Kafkabrigade wederom de masterclass "Volwassen Digitale Overheid met de Burger Centraal". Gedurende drie dagen bespreken we de digitalisering van de overheid vanuit de vijf perspectieven van de Landkaart Volwassen Digitale Overheid: regels, technologie, beginselen, besluitvormingsproces en natuurlijk de handelingssituatie van de burger.

We komen bijeen in het centraal gelegen Hotel Oud London in Zeist. Voor ontbijt, lunch en diner wordt gezorgd. Overnachten is mogelijk op de eerste en tweede cursusdag en inbegrepen bij de cursusprijs. Meld je tijdig aan, want kamers zijn afhankelijk van beschikbaarheid. Ook de maaltijden zijn inbegrepen in de cursusprijs.

De kwaliteit van de laatste editie werd gemiddeld met een 8,8 beoordeeld. "Bevlogen zijn we in drie dagen meegenomen in de elementen die bepalend zijn voor een goed functionerende I-overheid en hoe deze op elkaar ingrijpen", aldus één van de cursisten.

Dit jaar vindt de tweede editie plaats in het najaar van 22 t/m 24 september. Schrijf je snel in!

Aanmelden en meer informatie »