Stichting Kafkabrigade Nieuwsbrief · Nieuwsbrief Stichting Kafkabrigade september 2025

29 september - De overheid innoveert minder zeggen BZK en ICTU in de Innovatie Barometer Overheid 2025. De prioriteiten liggen bij procesoptimalisatie, zoals digitale aanvraagprocedures en datagedreven toezicht. Andere landen zettn meer in op co-creatie met inbreng van burgers en publieke diensten.
24 september - De vaste Kamercommissie Digitale Zaken sprak in een rondetafelgesprek met vertegenwoordigers van overheid en bedrijfsleven over de Nederlandse digitaliseringsstrategie. De position papers kwamen van een divers gezelschap als de Vereniging van Openbare Bilbiotheken (VOB), Logius, de VNG, Kickstart AI en het Forum Standaardisatie.
18 september - Het interbestuurlijk overleg over het Federatief Datastelsel (FDS) publiceerde de eerste afspraken. Dit Afsprakenstelsel FDS bevat de spelregels die nodig zijn om data overheidsbreed te delen.
18 september - 'Digitalisering raakt aan de fundamenten van onze democratische rechtsstaat, en zou dus de volle aandacht moeten hebben van de politiek, politieke partijen en kiezers'. Dat stelt hoogleraar digitalisering Reijer Passcher in een opiniebijdrage in de Volkskrant. Hij meent dan ook dat het onderwerp een centrale rol zou moeten krijgen in de komende verkiezingen.
17 september - Het projectteam van Bronconnect deed een geslaagde proef met digitale gegevensuitwisseling tussen Nederlandse overheidsdata en de Europese infrastructuur. Met middelen uit het innovatiebudget Digitale Overheid kunnen ze een uniforme bronontsluiting voor de Europese Digitale Identiteits-Portefeuille eIDAS verder ten uitvoer brengen.
17 september - De Rijksdienst voor Identiteitsgegevens (RVIG) vervangt de mailbox door de een berichten API. Nu worden jaarlijks 185 miljoen berichten over Basisregistratie personen (BRP) via de mailboxserver verstuurd. De open source applicatie staat op Github.
12 september - Het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties (BZK) liet onderzoeken hoe Nederland langdurigere ontwrichting als gevolg van uitval van ICT-systemen kan vermijden. Het rapport stelt dat er onvoldoende ICT-kennis is op het niveau van hoger management, omdat men dit niet rekent tot de primaire processen. Het rapport 'van kwetsbaar naar weerbaar' bepleit 16 maatregelen.
11 september - Eind juni werd de Vereniging Nederlandse Gemeenten het eens over de wenselijkheid van gezamenlijke inkoop van IT. Nieuw in de al bestaande Gemeentelijke Inkoop bij IT Toolbox (GIBIT) was om die reden een hoofdstuk in de aanbesteding over Open Source. De marktconsultatie ging een tweede ronde in die sloot op 29 september.
9 september - In de Miljoenennota stelt het kabinet dat met behulp van data maatschappelijke opgaven sneller en beter opgelost kunnen worden. Daarin staat ook er meer transprantie moet komen over wie welke data gebruikt en burgers meer regie moeten krijgen over hun digitale leven. De interbestuurlijke datastrategie (IBS) ondersteunt dit proces.
9 september - Minister Paul (Sociale Zaken en Werkgelegenheid) stuurt de Tweede Kamer een brief over de aanpak van verbeteringen in de Basisregistratie personen (BRP). Er is veel aandacht in zowel de brief als de beslisnota voor verbeteringen in het registreren van arbeidsmigranten. Dan gaat het onder meer over het vergelijken van de polisadministratie van het UWV met de BRP en het ontwikkelen van een aanwezigheidsmeldplicht.
9 september - Maatschappelijk verantwoord opdracht geven en investeren (MVOI) biedt een prachtige kans om de beleidslijn 'Open, tenzij' vorm te geven in investeringen in open source applicaties, waaronder open broncode. Dat schrijft Maurice Hendriks in een blogpost.
8 september - Het CDO-office van het ministerie van Justitie en Veiligheid bereikte de shortlist van overheidsinnovaties 2025 met een concrete oplossing voor de omgang met gegevens. 'Net zoals we verantwoording afleggen over geld, laat De Gegevensboekhouding zien dat dat ook kan – en moet – over gegevens'.
8 september - In 2020 schreef de tijdelijke commissie Digitale toekomst van de Tweede Kamer in het rapport 'Update vereist' dat de digitale transitie sturing van de overheid vereist. Dit lukt te weinig en daarom was een aanbeveling het instellen van een vaste commssie Digitale Zaken in de Kamer. Een terugblik op het vijfjarig bestaan van deze vaste commissie: "een echte koerswijziging van het logge overheidsschip blijft vooralsnog uit." Wel lukte het de commissie, mede dankzij de initiatiefnota 'Wolken aan de horizon', om een nationale cloudinfrastructuur op de rails te zetten.
4 september - De Open Source Summit 2025 stond in het teken van digitale soevereiniteit. Italie, Duitsland, Frankrijk en Nederland richtten op 8 juli in dit kader het European Digital Infrastructure Consortium (EDIC) Digitale Gemeenschapsgoederen (Digital Commons) op. 'Open is onafhankelijk' stelde een van de sprekers op de conferentie. Dat vraagt om een grote cultuurverandering, zegt Koos Steenbergen, programmamanager van het ministerie van Binnenlandse Zaken: 'We komen uit een tijd waarin IT werd gezien als iets wat je uitbesteedt. Open source betekent: je moet meer zelf kunnen, mensen in huis hebben.'
3 september - De commissie Digitale Zaken van de Tweede Kamer kreeg een uitleg over de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS). Bij die briefing werden 4 peilers van de NDS toegelicht: versterk het gebruik van standaarden; ontwikkel (verplichte) collectieve oplossingen; bundel inkoopkracht; en gezamenlijke inplementatie van digitale wetgeving (waaronder over het delen van data).
2 september - De NDS-raad, het onafhankelijke adviesorgaan voor de Nederlandse Digitaliseringsstrategie, is geïnstalleerd.

Ai Chatter

23 september - AI kan bijdragen aan efficiency, kostenreductie en betere service. Het kan ook bijdragen aan transparantie, participatie en verantwoording afleggen. Dat stelt Opengov partnership, een multilateraal initiatief rond de "Open Government Declaration". Zij publiceerde een document over hoe je op lokaal niveau verantwoord beleid voert dat ook rekening houdt met risico's en de principes van open overheid versterkt.
22 september - Een groep wetenschappers en instellingen als het Nederlandse 'Existential Risk Observatory' doet op de 80^e algemene vergadering van de Verenigde Naties een dringende oproep om uiterlijk in 2026 internationaal Ai-bedrijven te begrenzen.
22 september - In de nieuwsbrief van augustus werd verwezen naar een onderzoek waaruit bleek dat het Rijk van in totaal 370 -slechts- 13 'hoog-risico AI systemen' kent. In een artikel in iBestuur legt Ylja Remmits van Algorithm Audit uit waarom zij strenger oordelen over het Monocam-systeem van de politie.
19 september - Als gesprekken met Copilot of Chat-GPT de weg van sms en email volgen betekent dit dat ambtenaren hun conversaties moeten behandelen volgens de regels van de archiefwet, waarschuwt Binnenlands Bestuur.
18 september - De Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) publiceert het rapport Governing with AI. Het onderzoek pleit onder meer voor maatregelen om het publieke vertrouwen in AI te behouden, waaronder openheid en het betrekken van alle belanghebbenden.
10 september - De Autoriteit Persoongegevens (AP) doet een dringend verzoek aan staatssecretaris van Oostenbrugge (Fiscaliteit en Belastingdienst) om uiterlijk 1 december 2025 een plan van aanpak te hebben zodat systemen met geautomatiseerde risicoselectie bij de Belastingdienst voldoen aan de AVG.
9 september - Staatssecretaris Van Marum van Digitalisering stuurt een brief over de doorontwikkeling van het 'Algoritmekader en -register' naar de Kamer. Daarin kondigt hij aan dat de Auditdienst Rijk (ADR) gaat onderzoeken hoe een praktisch toepasbaar en auditbaar Algoritmekader eruit moet zien. De staatssecretaris acht het (daarom) nog niet opportuun om het Algoritmeregister verplicht te stellen. Uit de beslisnota komt naar voren dat men bang is voor vertraging in het aanmelden bij dit register, dat dit veel tijd en middelen vraagt en er een kostbare toezichtsstructuur moet worden opgezet.
5 september - Slechts 15% van de Nederlanders heeft vertrouwen in geautomatiseerde besluitvorming. Belangrijke waarden bij het toepassen van algoritmes zijn transparantie, eerlijkheid en privacy. Uit een wereldwijd onderzoek van KPMG bleek onder meer dat driekwart van de Nederlandse repondenten wil dat er wetgeving komt. Vertrouwen is de belangrijkste factor, en dat neemt toe met de mate van Ai geletterdheid.
2 september - VN organisatie voor onderwijs, wetenschap en cultuur UNESCO publiceert een bundel artikelen over Ai en pedagogiek wereldwijd.