6 oktober 2018

Een medewerker van de RDW vertelt me het mooie verhaal van een man wiens schuurtje afbrandde. In dat schuurtje stond zijn brommer. Dat overleefde de brommer natuurlijk niet. Het schuurtje brandde tot de grond toe af en zelfs het kentekenplaatje had de brand niet overleefd. En daar begon het probleem.

Wie een brommer van zijn naam wil halen, moet het kentekenplaatje inleveren. Je zou denken dat de afweging in dit geval eenvoudig was. Als de werkelijkheid de wet verslaat, kan er van alles in de wet staan, het onmogelijke eisen is onredelijk. En redelijkheid, dat vergeten we wel eens, is ook een vereiste.

Natuurlijk moet je zo'n uitzondering verantwoorden, maar daar kan het papierwerk van brandweer en politie voor dienen, zou je zeggen. Toch werd het een hele discussie bij de RDW. Wat moet je hier nu mee? Straks kan iedereen wel zeggen dat er brand geweest is. Moet het een uitzondering worden in het systeem?

Ik moest aan deze casus denken, toen bekend werd dat de Belastingdienst volgend jaar weer camerabeelden van de politie wil gebruiken om ontduikers van motorrijtuigenbelasting op te sporen. Want waarom gegevensuitwisseling alleen inzetten om fraude op te sporen? Het verbaasd me altijd hoe eenzijdig we nieuwe mogelijkheden inzetten.

Zelden wordt gegevensuitwisseling ingezet ten behoeve van de burger. Doen zijn tijd en kosten er minder toe? Nee natuurlijk, maar niemand wordt erop afgerekendSinds de jaren 90 ben je verantwoordelijk voor een voertuig dat op je naam staat. Maar wat als je je auto in Duitsland hebt laten slopen en je het sloopbewijs bent? Of je raakt je brommer niet kwijt aan een sloopbedrijf? Of je schuurtje brandt af? Als je lastig kunt aantonen dat je een voertuig niet meer bezit, moet je soms een lange, heftige strijd voeren.

Met camera's boven de weg zijn dit soort problemen zo opgelost. De verantwoordelijkheid voor een verbrand kentekenplaatje hoeft dan niet meer bij de burger te liggen. Want de overheid, kan zien of een geschrapt kenteken de weg op gaat. Dit kan zelfs zonder grote inbreuken op de privacy. Even de beelden checken tegen niet-actieve kentekens en anders een politiewagen op het kenteken af.

Zelden echter wordt gegevensuitwisseling ingezet ten behoeve van de burger. Doen zijn tijd en kosten er minder toe? Nee natuurlijk, maar niemand wordt erop afgerekend.

Arjan Widlak

Arjan Widlak is directeur en onderzoeker bij Stichting Kafkabrigade, die organisatie die onnodige bureaucratie opspoort en oplost. Arjan publiceert regelmatig over de impact van informatietechnologie op het openbaar bestuur.

Deze column verscheen op:

6 oktober 2018 in het Financieele Dagblad

23 november 2018 op iBestuur.nl

Verscheen op 6 oktober 2018 in het Financieele Dagblad