Nieuws

Blijf op de hoogte van ons onderzoek, projecten en gastcolleges.

Columnserie over digitalisering en behoorlijk bestuur op Platform Overheid

3 apr.

Een herpublicatie - met update! - van de serie

Columnserie over digitalisering en behoorlijk bestuur op Platform Overheid

Eerder schreef Arjan Widlak 63 column over hoe de relatie tussen burger en overheid verandert door digitalisering. Elke keer aan de hand van een concreet probleem van een burger. Ze verschenen eerder wekelijks in het Financieele Dagblad, op iBestuur en op deze site. Nu verschijnt elke week een update over deze verhalen op Platform Overheid.
De columnserie startte naar aanleiding van het boek "De Digitale Kooi" in februari 2018, waarin aan de hand van drie Kafkaëske verhalen van burgers werd uitgelegd hoe de digitalisering van de overheid kan leiden tot onwenselijke situaties. De voorwaarden om basale ideeën over rechtvaardigheid en rechtsbescherming in de praktijk te brengen komen in gevaar, door de wijze waarop de informatie-architectuur is opgezet.

In de columnserie kwamen problemen naar voren, die later grootschalig het nieuws hebben gehaald, zoals de problemen met de kinderopvangtoeslag. Typerend voor problemen die voortkomen uit digitalisering is dat ze zelden één of enkele mensen treffen. Een enkel verhaal blijkt vaak exemplarisch voor duizenden mensen. 

Anders dan bij de start van deze columnserie in september 2018, krijgt digitalisering met oog voor de menselijke maat nu aandacht. Al is dat nog voorzichtig en slechts zichtbaar in voornemens en plannen. Alle reden om deze columns nog eens aan te vullen. Ze zijn vanaf vandaag te lezen op https://platformoverheid.nl/profiel/arjan-widlak/

Beleidsdoorlichting BRP

3 apr.

De Basisregistratie Personen (BRP) is onder meer gebaseerd op een onderzoek naar de regeldruk dat Stichting Kafkabrigade uitvoerde in opdracht van het adviescollege Toetsing Regeldruk

In de Basisregistratie Personen (BRP) houden de gemeentes bij wie er in Nederland woont. Deze persoonsgegevens zijn via deze registratie beschikbaar voor een kleine 2000 organisaties met een wettelijke taak. Eén van de argumenten voor de wetswijziging in 2014 was het terugdringen van de regeldruk. In potentie kan een basisregistratie de burger een hoop administratieve lasten besparen in de vorm van bijvoorbeeld het aanvragen van uittreksels. Daarom is regeldruk één van de zaken waarnaar onderzoek is gedaan ten behoeve van de beleidsdoorlichting. In de beleidsdoorlichting is terug te lezen:

“Uit het onderzoek komen wel een paar belangrijke aandachtspunten naar voor. Als eerste wordt geconstateerd dat de potentiële bijdrage van de BRP aan verlaging van regeldruk nog onvoldoende wordt benut. Een tweede aandachtspunt is dat de bijdrage van de BRP aan vermindering van regeldruk soms teniet wordt gedaan door verhoging van de kosten voor het product en/of toename van gebruik op basis van een wettelijke verplichting. Het derde aandachtspunt is dat het gebruik van de BRP een reductie van regeldruk voor velen betekent, maar niet voor iedereen. Wie op enigerlei wijze atypisch is, door ziekte, geestelijke beperkingen, jeugd, ouderdom, niet-Nederlandse komaf of woonachtig in het buitenland, kan veelal niet profiteren van een lagere regeldruk maar loopt kans op een zeer hoge regeldruk, zowel gemeten als ervaren. Als vierde aandachtspunt wordt genoemd het ontbreken van een burgervriendelijk proces om te verzoeken gegevens te wijzigen of corrigeren. Tot slot wordt er in het onderzoek op gewezen dat gebruik van BRP-gegevens de regeldruk kan verminderen als het goed gaat maar als het fout gaat gebeurt het tegenovergestelde. Een fout is vaak nog wel eenvoudig te herstellen, maar voor de consequenties van die fout geldt dat niet. De overheid verplaatst dan werk naar de burger.”

Betekenisvolle transparantie

7 sep.

Wekelijkse column van Arjan Widlak in het Financieele Dagblad

Wie een besluit van de overheid ontvangt, zoals een terugvordering van je kinderopvangtoeslag, je WOZ aanslag of wat dan ook, vindt erg veel tekst op zo'n brief. Maar precies wat je wilt weten om het besluit te controleren of te corrigeren, dat staat er niet. Wat zou betekenisvolle transparantie moeten zijn in de praktijk?

Regeldrukvermindering door digitalisering, maar niet voor iedereen

1 jul.

Adviescollege toetsing regeldruk (ATR) constateert op basis van onderzoek van Stichting Kafkabrigade samen met Ockham dat de basisregistratie personen bijdraagt aan minder regeldruk. Dat geldt echter niet voor iedereen en veel potentieel is nog onbenut

Uit het onderzoek naar de bijdrage van de Basisregistratie personen aan de vermindering van regeldruk haalt ATR drie bevindingen naar voren:

  1. De BRP heeft bijgedragen aan het verminderen van de regeldruk. De BRP is noodzakelijk voor deze vermindering van regeldruk, maar tegelijk zou deze vermindering niet tot stand zijn gekomen zonder de verbetering van andere processen.
  2. De verbetering van gegevensstromen werken mogelijk ontremmend. We zien dat de soms spectaculaire daling in regeldruk door verbeteringen in het proces teniet worden gedaan door een nog grotere toename van het aantal voorgeschreven situaties waarin het product moet worden aangevraagd en door een verhoging van de kosten.
  3. Er is nog een groot onbenut potentieel voor verdere reductie regeldruk. Zelfs bij processen die model kunnen staan voor 'beste processen' zien we bijna overal kansen om de regeldruk verder te verlagen met behulp van bestaande mogelijkheden van de BRP.

In haar advies besteedt ATR aandacht aan verbetermogelijkheden rondom vijf thema's. Daarbij gaat het allereerst om het beter benutten van het potentieel van de BRP. Door bijvoorbeeld niet onnodig uittreksels te vragen en gegevens beter te gebruiken ten dienste van de burger kan de regeldruk direct verminderen. Nieuwe reductiemogelijkheden liggen in het gebruik van praktische gegevens in de basisregistratie, zoals een e-mailadres of telefoonnummer. De verandering zit daarbij niet alleen in de gegevensset zelf, maar vooral in de gedachte dat voor sommige persoonsgegevens in de administratie van inbewoners de burger zelf vergaand in controle kan zijn. Ten derde is het van belang om de negatieve bijeffecten van de BRP weg te nemen. Bijvoorbeeld om burgers de mogelijkheid te bieden foutieve gegevens in de BRP veel makkelijker te kunnen corrigeren. Data-zuinigheid is een vierde thema waarmee (ervaren) regeldruk kan worden gereduceerd. En tot slot adviseert ATR om bij nieuwe wet- en regelgeving met een BRP-component een betere analyse uit te voeren, zodat onnodige regeldruk kan worden voorkomen.

Door een fout in het systeem moest Simone betalen voor een huis dat ze niet had

25 jun.

Stichting Kafkabrigade in Eenvandaag op NPO1 over rapport Algemene Rekenkamer

'Computer zegt nee': Als je verstrikt raak in het systeem van de overheid

25 jun.

Interview Eenvandaag op radio 1 over rapport Algemene Rekenkamer

Een belastingaanslag krijgen voor een huis dat niet van jou is. Het komt vaker voor dan je denkt. En probeer het dan meer eens te veranderen. Per jaar raken duizenden mensen op deze manier verstrikt in de systemen van gemeenten of de belastingdienst. De Rekenkamer vindt dat het tijd is voor een meldpunt waar burgers dan terecht kunnen. Arjan Widlak, van de Kafkabrigade, een stichting die bureaucratie probeert te bestrijden, vindt het een goed idee. "Pas wanneer alle aangesloten organisaties op dezelfde wijze fouten kunnen corrigeren, werkt dit ook voor burgers."

Rekenkamer: Burgers en bedrijven staan niet centraal bij basisregistraties

18 jun.

Het ontbreekt aan afgestemde en eenduidige voorzieningen waarmee burgers en bedrijven kunnen zien over welke gegevens de overheid beschikt en welke gegevens de overheid gebruikt en deelt en waarmee onjuiste gegevens gecorrigeerd kunnen worden.

De Digitale Kooi genomineerd voor Boek van het Jaar 2018 voor organisatiekundigen en -adviseurs

2 apr.

De Orde van Organisatiekundigen en -adviseurs heeft De Digitale Kooi geselecteerd voor de top 10 van beste vakliteratuur.

Op 5 juni wordt het beste boek uit de managementliteratuur geselecteerd door de jury van de Orde van Organisatiekundigen en -adviseurs. De Digitale Kooi is geselecteerd voor de top 10 van beste vakliteratuur van het jaar 2018.

#Agenda Donderdag 28 februari verzorgt Arjan Widlak de keynote op de SURF Security- en Privacyconferentie

23 feb.

De jaarlijkse SURF Security- en Privacyconferentie is dit jaar in Amsterdam op 28 februari en 1 maart. Het programma staat bol van de onderwerpen over privacy en cybersecurity

De keynotes worden verzorgd door Ben Kokx, director Product Security Philips, en Arjan Widlak directeur en onderzoeker bij Stichting Kafkabrigade. Ben vertelt over welke problemen je tegenkomt als je medische apparatuur, die een lange levensduur heeft, veilig wilt houden. Arjan vertelt over zijn boek "De Digitale Kooi". Hierin beschrijft hij hoe gegevensuitwisseling bij de overheid allerlei onbedoelde effecten voor burgers kan hebben.

Inschrijven voor de SURF Security- en Privacyconferentie kan nog. De gastheer dit jaar is het Amsterdam UMC - locatie VUmc.

Column #24 De techniek van regelgeving

23 feb.

Blijvend gebrek aan duidelijkheid is een typisch probleem voor ondernemers in de circulaire economie; maar je kunt belangrijke regels voor de veiligheid ook anders opschrijven

Wietse en zijn kompanen zien in bijna elke verspilling een onderneming. En regenwater is daar een voorbeeld van. Dus dachten zij: Waarom maken we er geen bier van? Want regenwater spoelen we nu het riool in, terwijl dat het zuiveren van het rioolwater moeilijker maakt. Rioolwaterinstallaties werken het beste met vies water. En regenwater is zuiver water. Laten we er bier van maken, zodat elke slok, een slok bewustwording is.